Sen i stres

Okazuje się, że ponad 52% Polaków po 30 roku życia ma problemy ze snem (wg TNS). Co jednak bardziej martwiące, niewiele osób wiąże te problemy z gorszym stanem zdrowia często je bagatelizując. Ponadto w natłoku codziennych obowiązków, w pędzie między pracą a domem ze wszech stron jesteśmy atakowani przez różnego rodzaju stresory co w konsekwencji również odbija się bardzo mocno na zdrowiu i samopoczuciu. Stąd warto sięgnąć znów po rośliny lecznicze, które wykazują właściwości łagodzące napięcie nerwowe i ułatwiające spokojny sen.

Pierwszą rośliną, którą warto mieć w swoim ogrodzie jest kozłek lekarski (Valeriana officinalis). Oprócz działania uspokajającego, wyciszającego i ułatwiającego spokojny sen wykazuje także działanie spazmolitycznie (rozkurczowe), stąd jego zastosowanie w bólach menstruacyjnych czy dolegliwościach żołądkowych, obniża także ciśnienie tętnicze krwi i zapobiega bólom głowy. Należy jednak rozważnie stosować preparaty z kozłkiem, nie należy stosować go u osób, które przyjmują leki przeciwhistaminowe, zwiotczające mięśnie, przeciwdrgawkowe, ze środkami odurzającymi, lub lekami stosowanymi w leczeniu chorób psychicznych. Stosuje się kłącze i korzeń kozłka. W aptekach dostępne są krople walerianowe. Można je również przygotować poprzez zalanie 2 płaskich łyżek świeżego korzenia (startego na drobnej tarce) 250 ml spirytusu. Po tygodniu preparat jest gotowy do użytku. Należy pamiętać jednak aby nie przekraczać dopuszczalnych dawek (jednorazowo 10-25 kropli dla osoby dorosłej)ⁱ.

Kolejną rośliną jest melisa (Melissa officinalis). Najlepszą formą podania będzie napar z melisy. Świeże liście melisy (lub suszone) należy zalać gorącą wodą a następnie gotować przez około 15 minut. Tak przygotowany napar zaleca się spożywać np. przed snem. Preparat ten będzie wykazywać działanie uspokajające, zapobiegając bezsenności czy nawet stanom lękowym. Ponadto może okazać się pomocny w przypadku depresji, nerwicy. Stosuje się ją także przy bólach menstruacyjnych i przy długotrwałym zmęczeniu. Melisę stosuje się także na wzdęcia, gazy i problemy żołądkowo-jelitowe hamując napięcie mięśni gładkich. Kompresy z melisy mogą zmniejszać obrzęki i likwidować napięcie mięśniowe. W literaturze opisuje się także niezwykle obiecujące wyniki badań przy w przypadku wypadania włosów i łupieżu. ^{ii iii iv}

Nie sposób nie wspomnieć przy tej okazji o znanej i dość powszechnie występującej roślinie jaką jest chmiel (Humulus lupulus). Roślina ta jest wykorzystywana do produkcji piwa, leków i kosmetyków. Polska jest szóstym na świecie pod względem wielkości producentem tej rośliny na świecie. Warto, więc skorzystać z jej wyjątkowych właściwości. W przypadku zastosowania chmielu w celach opisywanych w artykule, najważniejszą częścią będzie szyszka chmielu ( a w zasadzie lupulina w niej zawarta) – zbierane w sierpniu żółtozielone owocostany chmielu, które zawierają m.in. olejek eteryczny, związki żywicowe, flawonoidy i garbniki. Świeże lub suszone szyszki chmielu należy zalać wrzącą wodą odczekać do ostygnięcia, można przygotować także typowy napar poprzez zalanie szyszek gorącą wodą, następnie gotowanie przez 15 minut. Warto także przygotować syrop – około dwie szklanki szyszek chmielu należy zalać gorącą wodą, następnie dodać około ¾ szklanki cukru i gotować na małym ogniu przed około 10-15 minut. Tak przygotowany syrop należy umieścić w butelce z ciemnego szkła. Oprócz wyjątkowych właściwości uspokajających, tonizujących i nasennych preparaty z chmielu działają zbawiennie na układ pokarmowy, wykazują działanie żółciopędne a także przeciwbakteryjne, stąd naparem z chmielu można również przemywać trudno gojące się rany. ^v

Ciekawym a jednak mało znanym surowcem roślinnym stosowanym w tego typu problemach jest bazylia (Ocimum basilicum). Roślinę tę poleca się dodawać do potraw a także zwyczajnie żuć świeże liście w ciągu dnia. Zwalcza się w ten sposób stres, gdyż związki zawarte w roślinie pomagają utrzymać prawidłowy poziom kortyzolu w organizmie. Dzięki swoim właściwościom bazylia reguluje krążenie krwi, łagodzi napięcie i skutecznie eliminuje wolne rodniki uwalniane podczas reakcji stresowych. Bazylia to wspaniały sposób na uzyskanie równowagi psychicznej. Roślina ta zawiera także eugenol o właściwościach przeciwbakteryjnych, odkażających (związek używany często w stomatologii – to właśnie eugenol jest źródłem charakterystycznego zapachu gabinetu dentystycznego). Pomaga w obniżeniu poziomu frakcji LDL-cholersrolu, działa ochronnie na serce oraz reguluje ciśnienie tętnicze. ^vi

Oprócz tego warto zastosować naprary z głogu – przygotowanie analogiczne jak napary z chmielu. Preparaty takie będzą łagodzić nerwobóle, nerwicę, działać tonizująco, uspokajająco, protekcyjnie na serce, a także łagodzić bóle miesiączkowe. Ponadto preparaty z głogu często są stosowane na bezsenność.

Warto także przygotować dla siebie herbatkę lipową w połączeniu np. z płatkami maku polnego czy werbeny – również ułatwią zasypianie a także zmniejsza napięcie mięśniowe.

Na koniec nie sposób nie wspomnieć o lawendzie – poleca się przygotowanie naparu z lawendy i aromaterapię – wdychanie lotnych związków zawartych w kwiecie lawendy.

Należy jednak pamiętać, że opisane w artykule rośliny i preparaty z nich przygotowywane są substytucją i w przypadku ciężkich zaburzeń mogą okazać się oczywiście pomocne ale nie zawsze rozwiążą problem. Warto więc w bardzo ciężkich problemach tego typu udać się do lekarza lub chociażby do farmaceuty.

i Karłowicz-Bodalska K., Ocena korzenia kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis) jako środka o działaniu uspokajającym i ułatwiającym zasypianie, “Postępy Fitoterapii” 2004, nr 3.

ii DO. Kennedy, W. Little, AB. Scholey. Attenuation of laboratory-induced stress in humans after acute administration of Melissa officinalis (Lemon Balm). „Psychosom Med”. 66 (4), s. 607-613, 2004.

iii J. Cases, A. Ibarra, N. Feuillère, M. Roller i inni. Pilot trial of Melissa officinalis L. leaf extract in the treatment of volunteers suffering from mild-to-moderate anxiety disorders and sleep disturbances. „Med J Nutrition Metab”. 4 (3), s. 211-218, 2011

iv AE. Taiwo, FB. Leite, GM. Lucena, M. Barros i inni. Anxiolytic and antidepressant-like effects of Melissa officinalis (lemon balm) extract in rats: Influence of administration and gender. „Indian J Pharmacol”. 44 (2), s. 189-192, 2012.

v Kyrou, Ioannis, et al. “Effects of a Hops (Humulus Lupulus L.) dry extract supplement on self-reported depression, anxiety and stress levels in apparently healthy young adults: a randomized, placebo-controlled, double-blind, crossover pilot study.” Hormones (Athens, Greece) 16.2 (2017): 171.

vi Abeywickrama, K., et al. “Effect of Ocimum basilicum oil plus modified atmosphere packaging of quality of Embul banana.” (2016).

Udostępnij