Potas

Kojarzycie historię pani Doktor Potasik? Chodzi o lekarza, który wstrzykiwał pacjentom chlorek potasu, który wtłoczony szybko w dużej dawce zatrzymuje akcję serca. Co więcej, niezwykle trudno po śmierci stwierdzić, że była ona wynikiem podania tego leku. Dziś kilka słów o potasie, o tym jak jest potrzebny, o tym czy można go przedawkować oraz czy WHO nie przesadziło z normami dziennego spożycia.

Potas (K) jest głównym kationem wewnątrzkomórkowym, a tylko nieznaczna jego część występuje w osoczu i w kościach.

Uczestniczy w reakcjach enzymatycznych i syntezie białka. Odgrywa, obok sodu i chlorków, istotną rolę w zapewnieniu właściwej gospodarki wodno-elektrolitowej w organizmie. Jest niezbędny do utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej. Uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych oraz w kontroli pracy mięśni i wywiera korzystny wpływ na pracę mięśnia sercowego.

Chorek potasu może spowodować zatrzymanie krążenia. Jest uważany za idealną truciznę, ponieważ nie można wykryć jego podania. Rozpadające się po śmierci komórki i uwalniają bardzo duża ilość tego jonu i oznacznie pośmiertne potasu nie ma sensu. Z drugiej strony niektórzy doświadczeni anestezjolodzy w rzadkich sytuacjach w czasie reanimacji z opornym na defibrylację i leki antyarytmiczne mogotaniu komór podawali chlorek potasu do dojścia centralnego, dzięki czemu udaje się uratować pacjenta (uzyskanie krótkiej asystolii, a potem powrót rytmu elektrycznego z tętnem). Oczywiście takie postępowanie nie jest rekomendowane w ogólnie przyjętych schematach resuscytacyjnych, nie mniej dzięki takim eksperymentom kilka osob pare lat sobie pożyło.

U ludzi zdrowych nie obserwuje się niedoborów potasu na tle żywieniowym. Mogą one natomiast wystąpić u osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego, np. nadciśnieniem, a także u osób zażywających diuretyki. Do niedoborów potasu może dochodzić także w przypadku wymiotów i biegunek wynikających na przykład z zatruć pokarmowych. Alkohol i kawa również mogą zwiększać wydalanie potasu z moczem. Objawy niedoboru można obserwować także u osób, które podejmują znaczny wysiłek fizyczny czy przebywają w gorącym klimacie i następuje u nich znaczna utrata wody z organizmu.

Objawami niedoboru potasu są m.in. nadciśnienie, nadmierna utrata potasu z kości, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia w funkcjonowaniu nerek i osłabienie pracy serca.

Przy prawidłowej pracy nerek u ludzi zdrowych nadmiar potasu jest wydalany z moczem, dlatego nie obserwuje się u nich skutków ubocznych nadmiernego spożycia potasu. Do gromadzenia nadmiaru potasu w organizmie może dochodzić na przykład przy spożywaniu jego dużej ilości wraz z suplementami diety, a także w wyniku zaburzeń jego wydalania przez nerki. Nadmiar potasu może prowadzić do zaburzeń pracy serca.

Popularne ostatnio stosowanie soli potasowo-sodowych jako zamienników soli kuchennej w celu zmniejszenia spożycia sodu, zwłaszcza przez osoby z chorobami nerek, musi odbywać się pod kontrolą lekarza. Potas powszechnie występuje w żywności, chociaż jego zawartość w poszczególnych produktach jest zróżnicowana. Największe ilości potasu pochodzą z suchych nasion roślin strączkowych, orzechów, suszonych owoców, kakao, warzyw (np. pomidorów oraz ich przetworów, selera, zielonych warzyw) i owoców (np. banana, brzoskwiń). Ze względu na duże spożycie dobrym źródłem potasu w diecie są również ziemniaki. Produkty mleczne i jasne pieczywo zawierają mniejsze ilości tego składnika.

Aktualne normy dla potasu dla ludności Polski ustalone zostały na poziomie wystarczającego spożycia (AI) i wynoszą dla osób dorosłych 4700 mg/osobę/d.

Poniżej tabela wskazująca na zawartość potasu w 100g poszczególnych produktów. I tak – bardziej “opłaca się” jeść keczup niż surowe pomidory jeśli chcemy dostarczyć więcej potasu 🙂

Udostępnij