Kurkuma – zwykła przyprawa o niezwykłych właściwościach
Kurkuma jako znana przyprawa często gości w naszych potrawach. Wspaniale podkreśla smak jednocześnie, nadając potrawie charakterystyczny kolor. Czy jednak wiesz, że to także wyjątkowa roślina lecznicza? Zawarte w roślinie substancje wykazują wielokierunkowe działanie stąd też potencjalne zastosowanie w tak wielu schorzeniach. O jakich chorobach mowa? Zapraszam do lektury…
Czerpanie z bogactwa natury to zaskakująco skuteczne i znane od tysięcy lat narzędzie w walce z różnymi chorobami. Istnieje nawet teoria, że w przyrodzie występuje naturalny lek na każdą chorobę (być może jeszcze nie odkryty). Niezależnie jednak od tradycyjnej medycyny ludowej czy tajemniczych zielarskich sztuczek współczesna medycyna czerpie garściami z natury. Nawet jeśli nie wykrzostujemy bezpśrednie substancji izolowanych z roślin to wytwarzamy ich syntetyczne odpowiedniki lub zmodyfikowane formy.
Ostatnimi czasy coraz więcej badaczy pochyla się nad kurkumą, a właściwie nad korzeniem Ostryżu długiego (Curcuma longa) – kuzynem znanego i bardzo popularnego w Polsce imbiru. Roślina według źródeł wykorzystywana jest przynajmniej od 2500 lat. Początkowo wykorzystywana była głównie jako barwnik, dopiero później stała się przyprawą a następnie cennym medykamentem. W hinduskim systemie medycyny tradycyjnej korzeń kurkumy wykorzystywany był jako doskonały lek przyspieszający gojenie ran; obniżający ciśnienie tętnicze krwi; łagodzący dolegliwości żołądkowe; biegunki, wzdęcia, wrzody, bóle menstruacyjne, alergie, trądzik a nawet usuwający zmarszczki.
Co takiego wyjątkowego w kurkumie?
Najważniejszym spośród całej gamy substancji aktywnych zawartych w kurkumie jest kurkumina, a więc związek nadający owe charakterystyczne zabarwienie. Oprócz tego w składnie znajdziemy olejki eteryczne i zingiberon obecny także w imbirze. Zarówno kurkumina jak i jej pochodne wykazują bardzo silne właściwości:
- Przeciwzapalne;
- Przeciwnowotworowe;
- Przeciwdrobnoustrojowe (przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze);
- Żółciotwórcze i żółciopędne (przez co wspomagają aktywną i wydajną pracę wątroby).
Kurkuma to bardzo wyjątkowa roślina. Jej aktywność wiąże się z różnymi czynnikami molekularnymi ludzkiego organizmu, m. in. TNF-alfa, NF-kappaB, COX-2, LOX, HER-2, EGFR i wieloma cytokinami.
Przeciwnowotworowa kurkuma
W 1989 r. Bharat Aggarwal rozpoczął swoje badania w których poszukiwał substancji działających przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo. Jak sam wspomina, pamiętał z lat swego dzieciństwa aromatyczną kurkumę i postanowił ją również przetestować: „wzięliśmy trochę z kuchni i posypaliśmy komórki w laboratorium – efekt był niesamowity – doszło do CAŁKOWITEGO zahamowania TNF-alfa i NF-kappaB”. To wydarzenie nadało napędu badaniom nad kurkumą. Okazało się, że kurkuma nie tylko hamuje stan zapalny ale także wykazano cały szereg innych mechanizmów, które finalnie dają efekt hamujący kancerogenezę:
- Raka skóry;
- Jelita grubego;
- Wątroby;
- Piersi;
- Okrężnicy;
- Jajnika;
- Trzustki.
Kurkuma w chorobie Alzheimera i Parkinsona – czyli słów kilka o neuroprotekcji
Dość niedawno odkrytą właściwością kurkumy jest właśnie działanie ochronne na układ nerwowy i łagodzenie symptomów choroby Alzheimera. Mówiąc o tym schodzeniu, nie sposób nie pochylić się nad mechanizmem działania.
Otóż w chorobie Alzheimera dochodzi do powstawania tzw. beta amyloidu lub splątka starczego. Białko to zajmuje ośrodki mózgu odpowiedzialne za pamięć, uczenie się i emocje. Dużą rolę w powstawaniu choroby przypisuje się także działaniu wolnych rodników i procesom oksydacji. Liczne prace badawcze potwierdzają wyjątkowo silne właściwości hamujące rozwój stanu zapalnego, ograniczenie stresu oksydacyjnego, a nawet ograniczenie ilości nagromadzonego beta-amyloidu.
Kurkuma to także doskonały przeciwutleniacz – około 10-krotnie silniejszy niż witamina E.
Z uwagi na nie do końca poznany patomechanizm powstawania choroby Alzheimera i jego wieloczynnikowe podstawy nie powinien dziwić fakt, iż to właśnie surowiec roślinny o właściwościach wielokierunkowych może dawać tak obiecujące wyniki.
Kurkuma i jej aktywność przeciwzapalna
Opisywana już wcześniej wyjątkowo silna aktywność przeciwzapalna ma zastosowanie nie tylko w chorobach nowotworowych. Wyniki badań potwierdzają, że kurkuma może przeciwdziałać rozwojowi:
- Zapaleń trzustki;
- Zapalenia stawów;
- Zapalenia jelita grubego oraz rozwojowi nieswoistych chorób zapalnych jelit (Choroba Leśniowskiego – Crohna; Wrzodziejące Zapalenie Jelita grubego)
- Zapalenia wątroby
- Problemów tarczycowych
Jak stosować?
Wskazane w artykule właściwości to jedynie szczyt potężnej góry potencjalnych aktywności kurkumy. Roślina jest szeroko badana i coraz częściej wykorzystywana.
Niestety kurkuma nie rozpuszcza się w wodzie. Rozpuszcza się za to znacznie lepiej w rozpuszczalnikach organicznych takich jak tłuszcze czy alkohol. Oczywiście nie polecam rozpuszczać kurkumy w alkoholu po to by codziennie aplikować sobie odpowiednia porcję, warto jednak wprowadzić kurkumę do swojej diety i tak komponować swoje posiłki, by zapewnić w nich odpowiedni poziom „dobrych tłuszczy”.
Jak sam widzisz, w prosty sposób potwierdzono, że kurkuma to nie tylko wyjątkowo smaczna przyprawa, ale także cenny surowiec roślinny wykorzystywany w medycynie. Liczne dane z badań naukowych potwierdzają efektywność działania przy jednoczesnym bezpieczeństwie stosowania. Trudno więc znaleźć lepsze i bardziej trafne określenie niż: „KURKUMA – ZŁOTO INDII”.
